جنبش مدرسه آزاد در نظام آموزشی ژاپن چیست؟ - وبلاگ نفس

به گزارش وبلاگ نفس، شمار بچه ها ژاپنی که از رفتن به مدرسه امتناع می ورزند رو به افزایش است و با رشد این فرایند، این سوال ایجاد شده است که آیا این یک بازتاب نظام آموزشی مدارس است یا مشکل به خود دانش آموزان برمی شود؟

به گزارش وبلاگ نفس، یوتا ایتوی، 10 ساله یکی از شمار زیاد دانش آموزان ژاپنی که از رفتن به مدرسه خسته شده اند، در زمان تعطیلات به والدین خود گفت که دیگر نمی خواهد به مدرسه برود. او که ماه ها با بی میلی به کلاس های مدرسه ابتدایی خود می رفت، از آزار و اذیت دیگر دانش آموزان به والدین خود گفته و اعتراف نموده که دیگر قصد رفتن به مدرسه را ندارد.

والدین او تنها سه انتخاب داشتند: او را به مدرسه فرستاده و همزمان با بردن او نزد مشاور امیدوار باشند که اوضاع بهتر گردد، به او در خانه درس بدهند یا او را به یک مدرسه آزاد بفرستند.

آن ها گزینه آخر را انتخاب نموده و یوتا اکنون هر کاری را که دوست دارد در مدرسه انجام می دهد و بسیار شاد تر از گذشته است.

یوتا تنها یکی از شمار زیاد دانش آموزان ژاپنی است که از رفتن به مدرسه امتناع می نمایند. وزارت آموزش و پرورش ژاپن از اصطلاح فوتوکو برای دانش آموزانی استفاده می نماید که برای بیش از 30 روز به دلایل غیر مرتبط با سلامت یا امور اقتصادی به مدرسه نمی فرایند. این اتفاق به صورت های مختلف غیبت از مدرسه، فرار از مدرسه، فوبیای مدرسه یا امتناع از آن رخ می دهد.

نگرش به فوتوکو طی چند دهه اخیر تغییر نموده است. تا سال 1992 میلادی امتناع از مدرسه که توکوکیوشی به معنای مقاومت نامیده می شد، نوعی بیماری روانی محسوب می شد اما در سال 1997 میلادی این اصطلاح به فوتوکو به معنای عدم حضور تغییر یافت و معنایی خنثی تر به خود گرفت.

در تاریخ 17 اکتبر دولت ژاپن بیان کرد که غیبت در بین دانش آموزان ابتدایی و هدایت به رکورد بالایی رسیده است، به طوری که 164 هزار و 528 دانش آموز در طول سال 2018 میلادی به مدت 30 روز یا بیشتر غایب بودند که از آمار 144 هزار و 31 دانش آموز در سال 2017 میلادی بسیار بیشتر است.

جنبش مدارس آزاد در پاسخ به شمار روزافزون فوتوکوها در ژاپن از دهه 1980 میلادی شروع شد. مدارس آزاد، مدارس جدیدی هستند که بر اساس اصول آزادی و فردیت فعالیت می نمایند. آن ها جایگزینی پذیرفته شده برای آموزش اجباری، همراه با آموزش در خانه هستند اما مدرک رسمی به دانش آموزان اعطا نمی نمایند.

تعداد دانش آموزانی که به جای مدارس عادی در مدارس آزاد یا جایگزین شرکت می نمایند، طی این سال ها زیاد شده و از 7424 نفر در سال 1992 میلادی به 203 هزار و 434 نفر در سال 2017 رسیده است.

ترک تحصیل می تواند عواقب دراز مدتی در پی داشته باشد و خطر زیادی وجود دارد که جوانان را از جامعه منزوی نموده و ارتباط آن ها را دیگران قطع کند، پدیده ای که در ژاپن به هیکیکوموری شناخته می گردد.

اما موضوع نگران نماینده تر شمار زیاد دانش آموزان ژاپنی است که دست به خودکشی می زنند. در سال 2018 میلادی تعداد خودکشی های اتفاق افتاده در مدارس با 332 مورد بیشترین تعداد را طی 30 سال اخیر داشته است. در سال 2016 میلادی افزایش تعداد خودکشی های دانش آموزان باعث شد دولت ژاپن با توصیه های ویژه به مدارس اقدام به پیشگیری از خودکشی کند.

براساس نظرسنجی وزارت آموزش و پرورش، مسائل خانوادگی، مسائل شخصی با دوستان و زورگویی از اصلی ترین دلایل امتناع ورزیدن بسیاری از دانش آموزان ژاپنی از رفتن به مدرسه است.

آنالیز ها نشان می دهد بسیاری از دانش آموزانی که اقدام به ترک تحصیل می نمایند با یکی از دانش آموزان مدرسه یا حتی با معلم دچار مسائلی شده اند. هم چنین برخی از دانش آموزان قوانین سختگیرانه حاکم بر مدارس ژاپن و محیط خشک آن ها را علت پدیده فوتوکو دانسته اند.

بسیاری از مدارس در ژاپن همه جنبه های ظاهری دانش آموزان خود را کنترل می نمایند، دانش آموزان را مجبور می نمایند موهای قهوه ای خود را سیاه رنگ نمایند یا اجازه نمی دهند دانش آموزان حتی در هوای سرد، لباس غیریونیفرم یا پالتو بپوشند. در برخی موارد آن ها حتی در خصوص رنگ زیرپوش دانش آموزان نیز تصمیم می گیرند.

اما در مدارس آزاد که اکنون محبوبیت بسیاری پیدا نموده اند، دانش آموزان نیازی به پوشیدن لباس فرم ندارند و در انتخاب فعالیت های خود آزاد هستند. آن ها تشویق می شوند تا مهارت ها و علایق فردی خود را دنبال نمایند.اتاق هایی با رایانه برای کلاس های ژاپنی و ریاضی و کتابخانه ای با کتاب و مانگا (کتاب های کمیک ژاپنی) در این مدارس وجود دارد.

هدف این مدارس توسعه مهارت های اجتماعی افراد است؛ چه به وسیله ورزش کردن، بازی کردن یا مطالعه کردن، مهم آن است که دانش آموزان حضور در یک گروه بزرگ و اجتماع را بدون ترس بیاموزند.

به گفته یک استاد دانشگاه ژاپنی، با توجه به تراکم بسیار زیاد جمعیت در ژاپن، رفاقت عنصر اصلی زندگی برای ادامه حیات در این کشور است. اگر با دیگران هماهنگ نشوید، قادر به زندگی و بقا در این کشور نخواهید بود. این موضوع نه تنها در خصوص مدارس بلکه در خصوص وسایل حمل و نقل عمومی و سایر اماکن عمومی نیز صدق می نماید، چرا که همه این اماکن پر ازدحام است.

از دیگر مسائل مدارس ژاپن می توان به ازدحام بالای کلاس ها و هم چنین ثابت ماندن دانش آموزان کلاس ها طی سال های تحصیلی است. احساس ناراحتی در چنین شرایطی برای دانش آموزان با سنین پایین طبیعی است.

با وجود ایجاد مدارس آزاد، مسائل موجود در نظام آموزشی ژاپن هم چنان پابرجاست. در ماه اوت طومار آنلاین با بیش از60 هزار امضا به آموزش و پروش ارسال و خواهان تحقیق درباره قوانین غیر منطقی مدارس شد. این امر منجر به تغییر برخی از قوانین سختگیرانه در مدارس ژاپن شد.

بنا بر گزارش شبکه خبری بی بی سی، برآورد می گردد که دست کم نیم میلیون جوان در ژاپن از جامعه خارج شده اند و از ترک اتاق خوابِ خود خودداری می نمایند. پدیده ای که در ژاپن به عنوان هیکیکوموری شناخته می گردد و از دلایل اصلی نگران والدین و مسئولان است.